zondag 22 oktober 2017

Boek 91: De geniale vriendin

Schrijver: Elena Ferrante
Jaar van publicatie: 2013
Uitg. Wereldbibliotheek bv.
Vert. Marieke van Laake
Oorspr. titel: L'amica geniale (2011, Dal Mondo, Rome)

Het kostte moeite dit boek vol ellende te lezen. Na alle lovende berichten viel het tegen. Het is beslist goed geschreven, de personages zie je voor je, maar dan vooral als in een Italiaanse film. Daar moet je ook van houden. Het geschreeuw en de agressie spat van de bladzijden. Net als de competitieve levenshouding, overal wordt een wedstrijd van gemaakt. Het begint al op de lagere school: wie is de beste? Er worden door de leerkrachten zelfs lijsten van bijgehouden, de besten worden geprezen, de wat mindere leerlingen moeten zich in het leven maar met hun vuisten, hun geschreeuw of hun geld vooruit werken. Het moet vreselijk zijn om in zo'n omgeving op te groeien.
De vriendinnen Elena en Lila voeren zelfs strijd met elkaar, al doen ze dat niet bewust. Vooral Elena wil beter zijn dan Lila, maar meestal lukt dat net niet. Toch mag Elena verder studeren, ze mag zelfs naar het gymnasium: daarvoor had ze nog nooit van het schooltype gehoord. Lila blijft werken in de schoenmakerij van haar vader en haar broer.
Lila probeert Elena bij te blijven. Ze leent zoveel boeken als ze kan van de openbare bibliotheek.
De puberteit is vol verwarrende elementen. Maar hier komt de starre mentaliteit van de ouders bij, de gebruiken waarbij meisjes zich nauwelijks met jongens mogen bemoeien en liefst met 'een goede partij' moeten thuiskomen (dus met een jongen met geld, want dat verschaft aanzien in deze wijk). Al heel vroeg vinden 'verlovingen' plaats. Het meisje wordt min of meer het bezit van een jongen.
Hoe ontworstel je jezelf aan zo'n mentaliteit? Vecht je jezelf er uit of onderwerp je je aan de heersende gebruiken? Dat is het dilemma waar de vriendinnen voor komen te staan. Aan het einde kan je je afvragen, wie van de twee nu eigenlijk de geniale vriendin is.
Weinig geloofwaardig was de wereldvreemdheid van de meisjes. Hebben de docenten van de school nu echt nooit over kranten en tijdschriften gesproken? Elena had er nog nooit van gehoord. Hebben zij nooit iets verteld over de wereld buiten de wijk van Napels waar het verhaal zich afspeelt? En de nadruk op macht en geld was onplezierig om te lezen, hoe reëel aanwezig die in zo'n omgeving ook mag zijn.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten