Boek 78: Een vrouw op 1000°

Schrijver: Hallgrímur Helgason
Jaar van publicatie: 2014
Uitg. De Arbeiderspers
Vert. Marcel Otten
Oorspr. titel: Konan Vid 1000° (2011, JPV ùtgáfa, Reykjavik)

Boeken van IJslandse schrijvers liet ik lange tijd aan mij voorbijgaan. Ik vond ze moeilijk leesbaar, met al die namen eindigend op dottir of son, die allemaal op elkaar leken. Voor mij bijna onmogelijk uit elkaar te houden. Toen begon ik aan dit boek. Bijna meteen werd ik gegrepen door de beeldende manier van vertellen. Ik zag de hoofdpersoon Here Björnsson op haar bed in die garage liggen. Haar naam sprak me aan met zijn twee tegenstrijdigheden. Als vrouw Here heten (eigenlijk Hjerbjörg Maria), met als achternaam Björnsson (zou dottir moeten zijn, maar grootpapa was ooit president en BIJer, dus ze kreeg zijn achternaam.
Here was al op jonge leeftijd op zichzelf aangewezen. Haar vader was Deens en een deel van haar jeugd bracht ze in Denemarken door. Haar hart bleef altijd uitgaan naar IJsland, ook toen ze door haar vader in WO II werd achtergelaten op een station, om daar te wachten op de moeder, die nooit arriveerde. Haar vader was SSer, haar moeder haatte dat. Here werd tijdelijk ondergebracht op een Oostfries eiland. Ze hoopte met haar ouders herenigd te worden, maar dat mislukte. Ze moest vluchten en herinnert zich nu op haar bed alle gruwelen, die ze meemaakte en zag.
Op dat bed heeft ze zo goed als niets, maar wel een laptop, waarmee ze de wereld bereist en haar kinderen bespioneert. Ze heeft in haar leven vele mannen gehad, en daaruit zijn een paar zonen geboren, waar ze niet veel mee op heeft. Haar schoondochters zijn nog erger.
Na de oorlog wordt vader Hans niet alleen niet geaccepteerd door zijn vrouw, maar ook niet door de andere IJslanders. Samen met Here vertrekt hij naar Argentinië.
Het verhaal springt heen en weer tussen heden en verleden en naarmate het einde nadert, zowel van het boek als van Here, worden de herinneringen en het heden steeds warriger vermengd.
Het geheel is een indrukwekkend epos, geschreven in korte, bijtende zinnen en al even korte hoofdstukken. De vertaling moet niet eenvoudig geweest zijn maar is op bewonderenswaardige manier gemaakt.
Helgason is niet alleen schrijver, maar ook schilder en cartoonist. Dat is te merken aan zijn schrijfwijze.
Een boek om te onthouden.