Boek 59: PAAZ

Schrijver: Myrthe van der Meer
Jaar van publicatie: 2012
Uitg. The House of Books

Dit is het aangrijpende, ontroerende verhaal van Emma, die met een zware depressie wordt opgenomen op de Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis (PAAZ). Haar worsteling om te accepteren, dat ze echt ziek is, tegen de pillen, die haar suf maken, tegen de psychiaters, die die pillen voorschrijven. Haar angst voor haar medepatiënten en vooral ook voor zichzelf.
Met bewonderenswaardig veel humor beschrijft Van der Meer hoe ze zich weet te handhaven op deze afdeling. Ze sluit vriendschap met andere patiënten, krijgt waardering voor haar therapeuten en de verpleegkundigen.
Steeds meer durft ze haar eigen persoonlijkheid te laten zien.
Dit grotendeels autobiografische verhaal vervult de lezer met medelijden, begrip, niet alleen met en voor Emma, maar ook voor haar medepatiënten en bewondering voor het geduld en de toewijding van hun verzorgers op de PAAZ.

Boek 58: Als het zaterdag wordt

Schrijver: Nicci French
Jaar van publicatie: 2016
Uitg. Anbo/Anthos, Amsterdam
Vert. Marja Borg en Noor Koch
Oorspr. Titel: Saturday Requiem (Uitg. Michael Joseph, 2016)

Het lijkt er op, dat Frieda Klein, psychotherapeute, zelf steeds meer behoefte aan psychische hulp nodig heeft. Ze komt wat verward over en in ieder boek wordt dat erger.
Het belet haar niet om de raadsels op te lossen die in ieder nieuw boek weer gesteld worden.
De raadselachtige Levin heeft haar en een van haar vrienden, Karlsson, een dienst bewezen en Frieda staat nu bij hem in het krijt. Hij vraagt haar om op bezoek te gaan bij Hannah, die haar familieleden (vader, moeder en broertje) vermoord heeft. Ze is psychisch niet in orde en wordt bewaakt in de gesloten afdeling van een ziekenhuis. Uit korte, cursief gedrukte fragmenten ziet het er naar uit, dat Hannah mishandeld wordt in die gevangenis. Of moet ik toch ziekenhuis zeggen?
Frieda gaat op bezoek, komt tot de conclusie dat Hannah onschuldig is, maar hoe hebben de moorden dan kunnen plaatsvinden? Wie heeft ze gepleegd en waarom? Op haar bekende vasthoudende manier, tegen de stroom in, blijft Frieda zoeken.
Het eind is verrassend en onverwacht.
Ook in dit deel wordt veel teruggegrepen naar vorige delen uit de serie. Die herhalingen maken het soms wat saai om te lezen. Een aantal personages is in mijn ogen nu wel genoeg uitgemolken.
Toch zal ik het volgende deel zeker weer gaan lezen.

Boek 57: Denk als een kunstenaar

Ondertitel: Iedereen kan creatie en inspirerend zijn.
Schrijver: Will Gompertz
Jaar van publicatie: 2016
Uitg. Meulenhoff Boekerij bv., Amsterdam
Vert. Jacques Meerman
Oorspr. titel: Think like an Artist and Lead a more Creative, Productive Life (2015)

In tien hoofdstukken legt Gompertz uit welke eigenschappen iemand moet bezitten om zich kunstenaar te kunnen noemen. In veel gevallen was ik het met hem eens, maar af en toe zette ik toch wat vraagtekens.
Ik was heel benieuwd naar de inhoud van dit boek, voor ik begon te lezen. De kaft zag er in mijn ogen niet aantrekkelijk uit, met rommelige, schreeuwerige letters. Zodra je echter het boek opensloeg, kreeg je een drievoudig uitklapbare bladzijde, waarop een serie reproducties stonden. Dit zowel aan voor- als achterkant. Bij het doorbladeren bleef je oog steeds steken bij de vele afbeeldingen en korte citaten, die overal stonden. De zin om snel te gaan lezen werd er door vergroot. Voor mij was het werk dus al geslaagd.
Maar toen kwam de verwarring: wat is nu eigenlijk kunst? Of creativiteit? Gompertz gebruikt het op veel verschillende manieren, die elkaar zo nu en dan tegenspreken. Hij laat een stroom kunstenaars de revue passeren, vertelt over hoe zij tot hun werk kwamen, welke eigenschappen (van de serie die Gompertz nodig acht) zij bezaten. Boeiend om te lezen, maar door de veelheid ervan soms toch ook wat verwarrend.
Soms twijfelde ik aan zijn gevolgtrekkingen. Zo vindt hij Van Gogh ondernemend - maar als zijn broer Theo er niet geweest zou zijn, betwijfel ik of Vincent zover was gekomen. Ook andere kunstenaars hebben niet zonder reden vaak agenten, die hun zakelijke belangen behartigen. En om iets kunst te noemen, omdat het veel geld opbrengt gaat me ook te ver.
Maar al lezende werd ik het steeds meer eens met de schrijver. Vooral het hoofdstuk 'Een kunstenaar neemt de tijd om na te denken' sprak me aan. Misschien zou ik zeggen: een kunstenaar heeft tijd nodig om na te denken. Iets wat in de huidige tijd niet voor iedereen zo eenvoudig zal zijn.
Bij het hoofdstuk 'Alle scholen zouden kunstacademies moeten zijn' begon ik al bijna te steigeren: laten kinderen eerst de basiskennis maar eens opdoen. Maar mijn scepsis werd kleiner bij het lezen. Ook hier wordt de nadruk gelegd op het (leren) zelfstandig denken.
Er valt veel te genieten, maar of ik nu echt heb geleerd te denken als een kunstenaar? Achteraf gezien deed ik dat in zekere zin al als ik deze richtlijnen op mezelf betrek.
Favoriete uitspraak: Picasso: 'Ik begin met een idee, en dat wordt daarna iets anders.'

Boek 56: De Borgia's

Schrijver: Tom Fontana
Jaar van publicatie: 2012
Uitg. Karakter Uitgevers, Uithoorn
Vert. Jan Steemers
Oorspr. titel: Les Borgia (Michel Lafon Publishing, 2011)

Hebzucht, jaloezie, intriges, corruptie, machtswellust - het leven van de Borgia's was er vol van, net als dit boek. Je moet ervan houden, en dat doe ik bepaald niet. Met moeite kreeg ik het boek uit.
Alles hebben de Borgia's (vader Rodrigo, zijn zonen Juan en Cesare en zijn dochter Lucretia) ervoor over om wat zij als hun doel zien te bereiken. In het geval van Rodrigo is dat het pausschap. Hij koopt mensen om, belooft iedereen van alles, om dat terug te draaien zodra hij paus is. Er wordt gemoord en verkracht, en dat alles wordt verteld op zo'n afstandelijke, saaie, droge manier, dat lezen bijna onmogelijk wordt. Het is een opsomming van wat er achtereenvolgens gebeurde, een lange lijst namen van personen die al dan niet gehaat werden op een bepaald moment en als pionnen op een schaakbord heen en weer geschoven werden.
Als kinderen een opstel schrijven, doen ze dat aanvankelijk veel met gebruik van en toen, en toen, en toen. Dat ontbrak er hier net nog aan, verder was het een saai soort opstel, dat helaas erg veel tijd kostte om te lezen.

Boek 55: W.O.L.F.

Schrijver: Boris O. Dittrich
Jaar van publicatie: 2016
Uitg. Cargo, Amsterdam

In een mooi, zorgvuldig Nederlands beschrijft Dittrich de problemen die ontstaan, wanneer privé en werk, trouw, liefde en plichtsgevoel, herinnering en toekomst, elkaar kruisen.
Bewonderenswaardig opgebouwd, met personages, die echt gaan leven.
Zorgwekkend, omdat dit alles zo kan gebeuren. Actueel ook, omdat veel ook werkelijk al gebeurt.
Rassenhaat, homohaat, neonazisme, leiders en meelopers, het komt er allemaal in voor. Hoe stel je je op? Wat kan iemand doen? Hoe zou je zelf reageren?
Het is ook een erg spannend boek: hoe loopt het af met alle hoofdpersonen?
De Turkse Fatima is commissaris bij de afdeling Moordzaken in Berlijn. Ze is de meerdere van Gerhard, maar ze hebben ook een, eerst nogal oppervlakkige, relatie. Ze moeten zien op te sporen, waar een hoofd vandaan is gekomen, dat in het park is gevonden, verpakt in een plastic zak. In de stad worden bovendien pamfletten gevonden van een rechtse organisatie, die alle buitenlanders, homo's en Joden het land uit willen hebben. In de synagoge wordt een bom neergelegd, die later slechts een wekker blijkt te zijn.
De zoon van Gerhard, Christian, komt weer bij zijn vader wonen, nadat hij met zijn moeder een tijdlang elders woonde. Hij gaat werken als stagiair bij Milos, die eerder werkte in New York, bij een internationale organisatie. Samen met zijn Joodse man, de beeldhouwer Amnon, is hij overgeplaatst naar Berlijn. Ook pleegzoon Wolfgang verschijnt weer.
De levens van al deze mensen kruisen elkaar. Problemen ontstaan bij gevoelde loyaliteiten en daarmee strijdige gebeurtenissen.
Spannende stof om over na te denken.

Boek 54: De apothekersdochter

Schrijver: Julie Klassen
Jaar van publicatie: 2010
Uitg. Voorhoeve, Kampen
Vert. Lia van Aken
Oorspr. titel: The Apothecary's Daughter (Bethany House Publishers, Grand Rapids, Michigan)

De strijd tussen verschillende gezondheidzorgers in de 19e eeuw: artsen, apothekers, chirurgijnen, kwakzalvers. Het zoeken naar remedies voor allerlei kwalen, die onbehandelbaar leken. Vrouwenemancipatie. De overvloed aan regels in het sociale leven. Dat en meer is het onderwerp van De apothekersdochter.
Ze heet Lilly, is de rechterhand van haar vader, de apotheker en 'wonderdoener', Hij wordt geacht iemand weer tot leven te hebben gewekt, nadat hij al was overleden. Vader's gezondheid is slecht. maar Lilly kan alles zonder probleem overnemen. Alleen: vrouwen mogen dat niet. Bovendien wordt ze door de plaatselijk arts tegengewerkt: hij is bang patiënten aan haar te verliezen (en dus geld).
De moeder van Lilly is spoorloos verdwenen. Op een dag is ze vertrokken en niemand weet waarheen. Lilly zou ook graag avonturen beleven, maar in het dorp in Wiltshire maakt ze niet veel mee.
Haar oom en tante nodigen haar uit om naar Londen te komen en daar Het Seizoen mee te maken. De huwelijksmarkt op, dus. Veel succes heeft dat niet, want zodra de achtergrond van Lilly bekend wordt. verliezen de 'heren' hun belangstelling. Wel blijven een arts en de leerling van Lilly's vader over als bewonderaar.
Interessant en goed gedocumenteerd voor wat betreft de geschiedenis van de apotheker in Engeland. Leuk zijn de citaten, waarmee ieder hoofdstuk begint. Aan het eind wordt het verhaal wat langdradig, teveel uitgesponnen en gerekt.

Boek 53: Vincent

Schrijver/tekenaar: Barbara Stok
Jaar van publicatie: 2012
Uitg, Nijgh en Van Ditmar/ Van Gogh Museum, Amsterdam

Nog maar kort geleden las ik voor het eerst een zg. graphic novel. Dat beviel me zo goed, dat ik er nu nog al een paar heb gelezen. In dit geval een stuk biografie van Vincent van Gogh, getekend door Barbara Stok. Het gaat over de periode die Vincent doorbracht in Arles. Hij wilde daar een kunstenaarshuis oprichten voor hemzelf en zijn artistieke vrienden. Paul Gauguin was voor hem daarbij de belangrijkste. Die kwam ook wel naar Arles, maar kon het enthousiasme van Vincent voor de Provence niet delen. Zijn belangstelling ging uit naar vele andere zaken en al snel vertrekt hij weer.
Vincent krijgt aanvallen van waanzin. Hij wordt opgenomen, blijft wel schilderen. Bewonderenswaardig goed geeft Barbara Stok weer, hoe Vincent de dingen zag en waarom hij schilderde zoals hij deed. Je voelt met hem mee en vooral ook: kijkt met hem mee.
Uiteindelijk gaat Vincent terug naar zijn broer Theo.
Eenvoudige, duidelijke tekeningen, zonder al te veel franje. Goed gedaan.

Boek 52: Denken aan vrijdag

Schrijver: Nicci French
Jaar van publicatie: 2015
Uitg. Anbo/Anthos, Amsterdam
Vert. Caecile de Hoog en Noor Koch
Oorspr. titel: Friday on my mind (Michael Joseph, London, 2015)
Frieda Klein serie, deel 5
Voor de tweede maal gelezen (eerst als luisterboek)

Een paar maanden geleden hoorde ik het vijfde deel van de Frieda Klein serie als luisterboek. De andere delen van de serie had ik toen nog niet gelezen en ik begreep er echt niets van. Wie waren al die mensen? Waarom nam Frieda of namen anderen beslissingen, die ik niet kon begrijpen?
Daarbij kwam, dat de vorm van het luisterboek me ook afleidde: ik was niet enthousiast over de voorlezende dame en haar foute uitspraak van zo goed als ieder Engels woord. Het leidde me af. Ik gaf het boek met moeite twee sterretjes, maar omdat zovelen ze enthousiast over de serie zijn, besloot ik vooraan te beginnen en de serie helemaal te lezen. Nu hoor ik bij de schare fans, die niet kan wachten om het nieuwste boek te lezen.
Zojuist las ik het 'vrijdag-boek' van de serie uit. Ik snap nu ook, waarom ik dingen niet begreep. Nu wist ik hoe de verhoudingen binnen het politiekorps lagen. Wie de vrienden van Frieda waren en wie juist niet. En waarom. Wie Dean Reeve was.
Het aantal sterren is verdubbeld tot vier.
Op naar de zaterdag.

Boek 51: Broer

Schrijver: Esther Gerritsen
Jaar van publicatie: 2016
Uitg. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek
Productie De geus b.v.
Boekenweekgeschenk 2016

In het boekenweekgeschenk van dit jaar beschrijft Esther Gerritsen hoe familieleden langs elkaar kunnen leven. Ze kunnen denken, dat ze elkaar goed kennen na al die jaren samen, maar als dan iets onverwachts gebeurt, blijkt dat soms toch ingrijpender te zijn dan verwacht.
De broer van Olivia belt haar op, vlak voor een aandeelhoudersvergadering van het bedrijf waar zij financieel directeur is. Met broer Marcus had ze nauwelijks contact en als ze elkaar zagen maakten ze ruzie. Marcus deelt mee, dat hij op het punt stond de operatiekamer in te gaan, waar hij zijn been zou verliezen. Olivia is in shock en zowel op haar werk als in haar gezin blijken alle dingen toch niet helemaal zo te zijn als ze altijd had gedacht.
Het boek is niet lang, maar ik heb het in een adem uitgelezen. Knap geschreven.

Boek 50: Zink

Schrijver: David van Reybrouck
Jaar van publicatie: 2016
Uitg. Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek
Essay van Boekenweek 2016

Een kort verhaal over een klein landje. Het landje was zo klein, dat het totaal aan mijn aandacht was ontsnapt. Toch heeft het honderd jaar bestaan.
De geschiedenis van Moresnet wordt verteld aan de hand van de levensloop van Emil (die eigenlijk Joseph had moeten heten) Hij werd geboren in Moresnet, was 'neutraal burger', maar zijn nationaliteit veranderde in de loop van de jaren vijf keer, zonder dat hij verhuisde. Hij moest in dienst in België en in Duitsland, werd steeds weer veroordeeld voor het dragen van een bepaald uniform.
In het korte bestek toch een erg interessant essay.